İşletmeler için önleyici yeniden yapılandırma ve yeni trendler
İşletmeler için önleyici yeniden yapılandırma çerçevesini belirleyen Avrupa Parlamentosu ve Konseyi’nin 2019/1023 Sayılı Direktifi’nde (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32019L1023&from=EN 2. madde) önleyici yeniden yapılandırma ile; borçluların erken bir evrede ve etkin bir şekilde yeniden yapılandırılması suretiyle, ödeme aczine düşmekten kurtarılmalarının ve varlığını sürdürebilecek durumda olan işletmelerin gereksiz yere tasfiye edilmelerinin engellenmesinin hedeflendiği belirtilmiştir. Önleyici yeniden yapılandırma sayesinde çalışanlar işlerini, buna bağlı olarak bilgi birikimlerini ve becerilerini kaybetmeyecektir. Yapılandırma, alacaklılara, işletme sahiplerine ve bir bütün olarak ekonomiye sağlanan toplam değerin artırılmasına yardımcı olmalıdır.
Bu bağlamda, önleyici yeniden yapılandırma, mali güçlük içindeki borçlunun,
– Aktif ve pasiflerinin bileşimini, koşullarını veya yapısını değiştirebilir,
– Sermaye yapısını değişikliğe uğratabilir,
– Varlıklarının belirli kısımlarının ya da bir bütün olarak tamamının satılması da dâhil olmak üzere aksiyonlar içerebilir,
– Aynı zamanda operasyonel değişiklikler yapmasını gerekli kılabilir.
Buradaki temel amaç, borçlunun, işlerini tamamen veya kısmen sürdürmesine olanak sağlamaktır.
Bir borçlu, mali güçlüklerini ne kadar erken tespit ve teşhis edebilir ve gereken finansal ve operasyonel tedbirleri ne kadar erken alabilirse, yaklaşan bir iflastan ve ödeme aczinden kaçınma olasılığı o kadar yüksek olacaktır. Bu yönüyle erken uyarı sistemlerinin kurulması ve geliştirilmesi ayrıca önem arz etmektedir.
1023 sayılı Direktif’te yer verilen temel ilkeler çerçevesinde AB ülkelerinin bu direktifte yer verilen temel hususları peyderpey kendi ulusal kanunlarına uyarladıkları müşahede edilmektedir. Bu minvalde özellikle 2020 yılı içerisinde COVID-19’unda etkisi ile önleyici yeniden yapılandırmanın son derece önem kazandığı görülmektedir. Direktife uyum sağlamak, COVID-19 sonrası dönem için olası TGA-Tahsili Gecikmiş Alacaklar (Non-Performing Loans-NPLs) artışlarını kontrol altına almak ve sıkıntı yaşayabilecek işletmeler için yeni mekanizmalar geliştirmek için 2020 yılında AB ülkelerinin mevcut önleyici yapılandırma mekanizmalarını güçlendirici önemli değişikliklere gittikleri dikkat çekmektedir.
Almanya’nın önleyici yapılandırmaya ilişkin müstakil bir kanun oluşturduğu görülmektedir. Diğer taraftan, Hollanda’nın İflas Kanunu içinde yeni bir araç olarak konumlandırdığı ve İngiltere gibi diğer ülkelerin genelde ticaret kanunlarında var olan yapıları güçlendirdiği veya yeni eklemelerle sürece dâhil oldukları görülmektedir.